บรั่นดี (Brandy) คืออะไร? แตกต่างจากคอนญัก (Cognac) อย่างไร?
ถ้าเคยเห็นคำว่า “Brandy” หรือ “Cognac” บนฉลากขวดเหล้าสวยหรูในบาร์หรือห้างสรรพสินค้า แล้วสงสัยว่ามันต่างกันยังไง… คุณไม่ได้เป็นคนเดียว! แม้ทั้งสองชื่อจะดูใกล้เคียงกัน และเป็นสุรากลั่นที่เกิดจาก “ไวน์” เหมือนกัน แต่ความจริงแล้ว Brandy และ Cognac นั้นมีความแตกต่างกัน โดยเฉพาะในโลกของสุราพรีเมียมที่ใส่ใจทุกรายละเอียด
บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักทั้ง Brandy และ Cognac แบบครบถ้วน พร้อมเกร็ดประวัติศาสตร์ เทคนิคการดื่ม และวิธีเลือกให้เข้ากับรสนิยมของคุณ
Brandy คืออะไร?
< ↑ Explore : ST Agnes Brandy >
บรั่นดี เป็นสุรากลั่นที่ถือกำเนิดจาก “ไวน์” หรือผลไม้หมักอื่น ๆ ซึ่งผ่านกระบวนการกลั่นและบ่มในถังไม้โอ๊คจนเกิดรสชาติที่ “ละมุน กลมกล่อม และเปี่ยมกลิ่นเฉพาะตัว” จนกลายเป็นเครื่องดื่มที่ได้รับความนิยมในหมู่ขุนนางยุโรปตั้งแต่ศตวรรษที่ 16
ในยุคกลาง บรั่นดีถูกมองว่าเป็น “ยาอายุวัฒนะ” และถูกใช้ทางการแพทย์ก่อนจะกลายมาเป็นเครื่องดื่มหรูหราสำหรับชนชั้นสูงในราชสำนัก
จุดเด่นที่ทำให้ Brandy โดดเด่น:
กลิ่น: ผลไม้แห้ง วานิลลา ทอฟฟี่ คาราเมล
รสสัมผัส: นุ่มละมุน อุ่นคอ ซับซ้อน
ดีกรีแอลกอฮอล์: 35% – 60% ขึ้นกับแหล่งผลิต
ช่วงเวลาดื่มยอดนิยม: หลังอาหารค่ำ (Digestif), ผสมในค็อกเทล, หรือดื่มคู่กับของหวาน
Cognac คืออะไร?
< ↑ Explore : Remy Martin X.O Excellence >
“คอนญัก (Cognac)” คือบรั่นดีที่ถูกควบคุมอย่างเข้มงวดภายใต้กฎหมายฝรั่งเศส (AOC) ให้ผลิตได้เฉพาะในเขตเมือง Cognac และบริเวณรอบ ๆ 6 โซนย่อย เช่น Grande Champagne, Petite Champagne, Borderies ฯลฯ
ด้วยสูตรการกลั่น 2 ครั้งในหม้อทองแดง (Charentais copper pot still) และการบ่มในถังไม้โอ๊คฝรั่งเศส จึงให้ผลลัพธ์ที่ หอมซับซ้อน ละเมียดละไม และมีเอกลักษณ์ที่ชัดเจน
Cognac ใช้องุ่นสายพันธุ์อะไร?
⦿ ส่วนใหญ่คือ Ugni Blanc (Trebbiano) ซึ่งให้ความเปรี้ยวสูง – เหมาะต่อการกลั่น
⦿ ต้องเป็นไวน์ที่มีปริมาณแอลกอฮอล์ต่ำ ที่ใช้กับการกลั่นโดยเฉพาะ (ไม่ได้นำดื่ม)
⦿ การเก็บเกี่ยวต้องเร็ว เพื่อคงความสดของกรดในองุ่น
จุดกำเนิดของ Brandy – จากการกลั่นเพื่อการขนส่ง สู่สุราหรูในวังยุโรป
Brandy มาจากคำว่า “Brandewijn” ในภาษาดัตช์ แปลตรงตัวว่า “ไวน์เผา” หรือ “Burnt Wine” เริ่มต้นในช่วงศตวรรษที่ 12–15 เมื่อพ่อค้าไวน์ยุโรปต้องการหาวิธีขนส่งไวน์โดยลดน้ำหนักและปริมาณลง พวกเขาจึงทดลอง “กลั่น” ไวน์ให้กลายเป็นสุราเข้มข้น แล้วค่อยเติมน้ำคืนก่อนดื่มเมื่อถึงปลายทาง
แต่เมื่อไวน์กลั่นเหล่านี้ถูกเก็บไว้ในถังไม้โอ๊คระหว่างการเดินทาง กลับเกิดการ “พัฒนา” รสชาติอย่างน่าอัศจรรย์ – กลายเป็นสุราสีน้ำตาลทอง มีกลิ่นไม้ วานิลลา ผลไม้แห้ง และเนื้อสัมผัสที่นุ่มลึก
หลังจากนั้น Brandy จึงไม่ได้เป็นเพียง “วิธีการขนส่งไวน์” อีกต่อไป แต่กลายเป็นเครื่องดื่มหรูหราที่นิยมในราชสำนักยุโรปอย่างแพร่หลาย โดยเฉพาะในฝรั่งเศส สเปน และเนเธอร์แลนด์
กำเนิด Cognac – สุราชั้นสูงจากเมืองเล็กในฝรั่งเศส
แม้ Brandy จะผลิตได้ในหลายประเทศ แต่ Cognac กลับถูกยกให้เป็น “ราชาแห่งบรั่นดี”
เพราะ Cognac คือ Brandy ที่
⦿ ผลิตเฉพาะในเขต Cognac (ฝรั่งเศส)
⦿ ต้องใช้องุ่นพันธุ์เฉพาะ เช่น Ugni Blanc
⦿ กลั่นด้วยหม้อทองแดงแบบ Pot Still 2 ครั้ง
⦿ บ่มในถังไม้โอ๊คฝรั่งเศสอย่างน้อย 2 ปี
คอนญัก (Cognac) มีจุดกำเนิดจากแคว้น Charente ทางตะวันตกเฉียงใต้ของฝรั่งเศส โดยเฉพาะเมืองเล็กชื่อ Cognac ซึ่งตั้งอยู่ริมแม่น้ำ Charente พื้นที่นี้มีภูมิอากาศเย็นชื้นเหมาะกับการปลูกองุ่น และมีเส้นทางแม่น้ำที่สะดวกสำหรับการค้าขายไวน์ไปยังยุโรปเหนือในช่วงศตวรรษที่ 16–17
ช่วงเวลานั้น พ่อค้าไวน์ฝรั่งเศสต้องส่งไวน์ทางเรือไปยังอังกฤษและเนเธอร์แลนด์ แต่การเดินทางไกลทำให้ไวน์เสื่อมคุณภาพ พ่อค้าชาวดัตช์จึงเสนอแนวคิด “การกลั่น” ไวน์ให้เข้มข้นขึ้นเพื่อลดปริมาณ (Volume) และภาษีนำเข้า โดยตั้งใจจะเติมน้ำกลับเข้าไปเมื่อถึงจุดหมาย
แต่เมื่อไวน์กลั่นเหล่านี้ถูกเก็บในถังไม้โอ๊ค กลับเกิด การพัฒนาเชิงรสชาติที่ไม่คาดคิด กลายเป็นสุราที่หอมซับซ้อนและเนื้อสัมผัสเนียนนุ่ม – ซึ่งต่อมากลายเป็นที่รู้จักในชื่อ “Eau-de-vie” (น้ำแห่งชีวิต)
การจัดตั้งระบบควบคุมและคุณภาพ (Appellation System)
< ↑ Explore : Hennessy Paradis Extra >
ในช่วงศตวรรษที่ 18–19 รัฐบาลฝรั่งเศสเริ่มเห็นถึงศักยภาพของ Cognac ในฐานะสินค้าส่งออกระดับพรีเมียม จึงจัดตั้งระบบการควบคุมชื่อและแหล่งผลิตอย่างเข้มงวด เรียกว่า Appellation d’Origine Contrôlée (AOC) เพื่อรักษามาตรฐานคุณภาพ
Cognac จะต้อง
⦿ ผลิตจากองุ่นที่ปลูกในเขต AOC ที่กำหนด (โดยเฉพาะ Ugni Blanc)
⦿ กลั่นสองครั้งด้วยหม้อทองแดง (Pot Still)
⦿ บ่มอย่างน้อย 2 ปีในถังไม้โอ๊คจาก Limousin หรือ Tronçais
⦿ ปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ด้านการผลิตอย่างเข้มงวด
ในช่วงศตวรรษที่ 19–20 แบรนด์ใหญ่อย่าง Hennessy, Martell, Rémy Martin, Courvoisier เริ่มขยายตลาดไปทั่วโลก โดยเฉพาะในอังกฤษ สหรัฐอเมริกา จีน และแอฟริกา Cognac กลายเป็นสัญลักษณ์ของรสนิยมสูง ความสำเร็จ และมรดกทางวัฒนธรรมฝรั่งเศส
วัฒนธรรมสมัยใหม่ – จากสุราชั้นสูงสู่สัญลักษณ์ของ Hip-Hop
ปี 1990s – 2000s Cognac ได้กลายเป็นเครื่องดื่มยอดนิยมในกลุ่มศิลปิน Hip-Hop และ R&B ในสหรัฐอเมริกา แร็ปเปอร์ชื่อดังอย่าง 2Pac, Jay-Z, Busta Rhymes, Snoop Dogg และ Nas ต่างกล่าวถึง Cognac แบรนด์ดังอย่าง Hennessy และ Courvoisier ในบทเพลงของพวกเขา
สิ่งนี้ทำให้ภาพลักษณ์ของ Cognac เปลี่ยนไปจากสุราสำหรับราชสำนัก มาเป็นเครื่องดื่ม “หรูหราแบบใหม่” ที่เป็นทั้งแฟชั่น ความภูมิใจ และตัวแทนของวัฒนธรรม
ความแตกต่างระหว่าง Brandy กับ Cognac
⦿ Brandy
แหล่งผลิต : ทั่วโลก (ฝรั่งเศส, สเปน, อเมริกา, แอฟริกาใต้ ฯลฯ)
วัตถุดิบ : องุ่น หรือผลไม้อื่น ๆ (แอปเปิ้ล, ลูกแพร์, เชอร์รี่ ฯลฯ)
การกลั่น : ได้ทั้งแบบ pot still และ column still
การบ่ม : ถังไม้โอ๊คทั่วไป
การควบคุม : ไม่มีระบบมาตรฐานบังคับ
⦿ Cognac
แหล่งผลิต : เฉพาะเขต Cognac, ฝรั่งเศส
วัตถุดิบ : องุ่น Ugni Blanc เท่านั้น
การกลั่น : เฉพาะ double distillation ใน pot still
การบ่ม : ถังไม้โอ๊คจากป่า Limousin / Tronçais
การควบคุม : อยู่ภายใต้ AOC & BNIC
ไม่ว่าคุณจะเป็นสายคลาสสิกหรือชอบความเฉพาะตัว การรู้ที่มาของ Brandy และ Cognac จะช่วยให้คุณ ดื่มด้วยความเข้าใจ และเลือกได้อย่างมั่นใจยิ่งขึ้น