ในโลกของสุราระดับพรีเมียม ถ้าพูดถึงชื่อที่สะท้อน “ความหรูหรา ความเก่าแก่ และศิลปะในการกลั่น” คงไม่มีชื่อไหนดังไปกว่า Cognac (คอนญัก)

หลายคนอาจรู้จักว่าเป็น “บรั่นดีฝรั่งเศสที่แพงและหรู” แต่รู้หรือไม่ว่า คอนญักมีมาตรฐานเฉพาะตัวจนได้ชื่อว่าเป็น “ราชาแห่งบรั่นดี” และยังถูกกฎหมายควบคุมอย่างเข้มงวดจากประเทศฝรั่งเศสด้วย

บทความนี้จะพาคุณเจาะลึกทุกมุมของคอนญัก ตั้งแต่ต้นกำเนิด ประเภทต่างๆ วิธีการผลิต ไปจนถึงวิธีดื่มแบบต้นตำรับ เพื่อให้คุณเข้าใจว่า… ทำไมเครื่องดื่มชนิดนี้ถึงครองใจนักดื่มทั่วโลกมายาวนานนับศตวรร

ประวัติคอนญัก – จากเมืองเล็กสู่เวทีโลก

คอนญัก (Cognac) ไม่ได้เป็นแค่สุราพื้นถิ่นของฝรั่งเศสเท่านั้น แต่ยังเป็น “มรดกทางวัฒนธรรม” ที่เดินทางข้ามทวีป สะท้อนความหรูหรา ละเมียดละไม และในขณะเดียวกันก็กลายเป็นสัญลักษณ์ของความเท่ในวัฒนธรรมสมัยใหม่

จุดกำเนิดของคอนญักเริ่มต้นใน ศตวรรษที่ 16–17 ในแคว้น Charente ทางตะวันตกเฉียงใต้ของฝรั่งเศส เมือง Cognac ซึ่งเป็นเมืองเล็กๆ ริมแม่น้ำ Charente มีชื่อเสียงจากการผลิตไวน์ขาวที่เหมาะแก่การกลั่น แต่เนื่องจากไวน์ที่ผลิตมีความเปรี้ยวและเน่าเสียง่าย นักเดินเรือชาวดัตช์และอังกฤษจึงเริ่ม กลั่นเป็น eau-de-vie (น้ำแห่งชีวิต) เพื่อเก็บไว้ขนส่งได้ไกลขึ้น

ในเวลาต่อมา ชาวฝรั่งเศสค้นพบว่า หากนำ eau-de-vie นี้ไปบ่มในถังไม้โอ๊ค กลับให้รสชาติที่นุ่ม ลึก และกลิ่นซับซ้อนมากขึ้น จึงกลายเป็นจุดเริ่มต้นของการผลิตคอนญักอย่างจริงจัง ซึ่งกลั่นด้วย Copper pot still 2 รอบ ตามกฎหมาย AOC ที่ยังคงใช้มาจนถึงปัจจุบัน

ใน ปี 1909 รัฐบาลฝรั่งเศสได้วางขอบเขตพื้นที่ผลิตคอนญักอย่างเป็นทางการ พร้อมจัดระบบ “Crus” แบ่งพื้นที่ปลูกองุ่นตามคุณภาพ เช่น Grande Champagne, Petite Champagne, Borderies, Fins Bois ฯลฯ และใน 1936 คอนญักได้รับสถานะ “AOC (Appellation d'Origine Contrôlée)” อย่างสมบูรณ์

จากฝรั่งเศส… คอนญักเดินทางไปทั่วโลก ทั้งยุโรป อเมริกา และเอเชีย กลายเป็น “เครื่องดื่มแห่งชนชั้นสูง” ที่พบได้ในพระราชวัง ห้องประชุมผู้นำ และห้องรับแขกของนักการเมืองระดับโลก โดยเฉพาะแบรนด์อย่าง Hennessy, Rémy Martin, Martell ที่มีอายุเกิน 200 ปี

คอนญัก x วัฒนธรรม Hip-Hop – จากของหรู สู่ไอคอนความเท่

ในช่วงปลายทศวรรษ 1990s–2000s คอนญักได้กลายเป็น “ไอเทมทางวัฒนธรรม” ที่ผสมผสานเข้ากับวัฒนธรรม Hip-Hop และ Black Excellence ในสหรัฐอเมริกา โดยเฉพาะแบรนด์ Hennessy ที่ถูกพูดถึงในเพลงของศิลปินชื่อดังอย่าง:

⦿ 2Pac (Hennessy / Thug Passion)
⦿ Nas (Memory Lane (Sittin' in da Park) / The Genesis)
⦿ Jay-Z (Hard Knock Life (Ghetto Anthem) / I Just Wanna Love U (Give It 2 Me))
⦿ Dr. Dre (Xxplosive)
⦿ Snoop Dogg (Hennesey N Buddah)
⦿ Busta Rhymes (Pass the Courvoisier)

คอนญักกลายเป็นสัญลักษณ์ของ ความสำเร็จ ความมั่งคั่ง และรสนิยม ในสังคมคนผิวดำ จนแบรนด์ใหญ่หลายเจ้าต้องหันมาให้ความสนใจตลาดนี้มากขึ้น… ปัจจุบัน ตลาดอเมริกาเป็นผู้บริโภคคอนญักอันดับ 1 ของโลก โดยเฉพาะในหมู่ African-American

นอกจากนี้ Hennessy ยังร่วมเป็นผู้สนับสนุนกับศิลปินและกิจกรรมทางดนตรี เช่น Def Jam, Nas, และองค์กรด้านศิลปะต่างๆ ส่งเสริมให้คอนญักกลายเป็น "สัญลักษณ์ของวัฒนธรรมร่วมสมัย" ที่เชื่อมอดีตเข้ากับความทันสมัย

ยกตัวอย่างแคมเปญ Hennessy x Nas ซึ่งเป็นการเฉลิมฉลอง 50 ปีของวัฒนธรรม Hip-Hop โดยจับมือกับศิลปินดังอย่าง Nas เปิดตัว Hennessy V.S ฉลากพิเศษ ที่เขาเป็นคนออกแบบเอง

วิธีการผลิต – ศาสตร์แห่งความประณีต

1. การเก็บเกี่ยวและหมัก (Harvest & Fermentation)

ใช้องุ่นขาว เช่น Ugni Blanc ซึ่งมีความเป็นกรดสูง หมักให้ได้ไวน์ขาวแอลกอฮอล์ต่ำ (ประมาณ 7–9%) โดยไม่เติมน้ำตาล

2. การกลั่นแบบ Double Distillation

กลั่นไวน์ผ่านหม้อกลั่นทองแดง 2 รอบ ซึ่งเรียกว่า Charentais still เพื่อให้ได้เหล้าใสที่เรียกว่า eau-de-vie ซึ่งมีความเข้มข้นประมาณ 70% ABV

3. การบ่มในถังไม้โอ๊ค

eau-de-vie จะถูกนำไปบ่มในถังโอ๊คฝรั่งเศสจากป่า Limousin หรือ Tronçais เป็นเวลา อย่างน้อย 2 ปี แต่บางรุ่นบ่มนานถึงหลายสิบปี

4. การเบลนด์และการบ่มต่อ

ผู้เชี่ยวชาญจะเบลนด์คอนญักจากอายุและบ่มต่างกัน เพื่อให้ได้รสชาติที่สมดุล นี่คือศิลปะที่ทำให้แต่ละแบรนด์มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว

รหัสอายุของคอนญัก – VS, VSOP, XO ต่างกันยังไง?

บนขวดคอนญักจะมีคำเรียกที่บอกอายุเฉลี่ยของน้ำกลั่นที่ใช้ ได้แก่:

⦿ VS (Very Special) – บ่มอย่างน้อย 2 ปี
⦿ VSOP (Very Superior Old Pale) – บ่มอย่างน้อย 4 ปี
⦿ XO (Extra Old) – บ่มอย่างน้อย 10 ปี (จากเดิม 6 ปี)
⦿ Hors d’Âge – คำเรียกพิเศษสำหรับคอนญักอายุเกิน 30 ปีขึ้นไป

อายุของคอนญักที่ระบุ คือ “อายุของ eau-de-vie ที่อายุน้อยที่สุดในเบลนด์นั้นๆ”

รสชาติของคอนญัก – ละเอียด หรู และซับซ้อน

คอนญักที่ดีจะมีกลิ่นและรสชาติหลากหลาย แบ่งเป็น 3 ชั้น:

Top Notes – กลิ่นผลไม้สด ซิตรัส ดอกไม้ (พบมากใน VS และ VSOP)
Heart Notes – กลิ่นแห้ง เช่น แอปเปิลแห้ง วนิลา เครื่องเทศ (พบใน XO)
Base Notes – กลิ่นไม้ โอ๊ค หนัง ซีการ์ และความอบอุ่นของแอลกอฮอล์ที่ละมุน (พบใน XO และรุ่นบ่มยาว)

วิธีดื่มคอนญักให้ได้รสแบบฝรั่งเศส

⦿ Neat – ดื่มเปล่าในแก้ว Tulip หรือแก้ว Snifter เพื่อให้กลิ่นลอยขึ้นสู่จมูก
⦿ On the Rocks – ดื่มแบบใส่น้ำแข็งเล็กน้อย จะลดความแรงของแอลกอฮอล์และเปิดกลิ่นให้เด่นชัดขึ้น
⦿ Cocktail – เช่น Sidecar, French 75, หรือ Sazerac ก็ใช้คอนญักเป็นเบสได้

คำแนะนำจาก LIQ9:

⦿ VS หรือ VSOP เหมาะสำหรับผสมค็อกเทลหรือดื่มเบาๆ
⦿ XO หรือ Hors d’Âge เหมาะกับการดื่มเนิบๆ หลังมื้ออาหาร ร่วมกับซิการ์ หรือช็อกโกแลตเข้มข้น

รูป: Louis XIII คอนญัคระดับตำนาน จาก House of Rémy Martin ผลิตจากองุ่น Ugni Blanc จากแคว้น Grande Champagne ผ่านการบ่มในถังไม้โอ๊คเก่า (Tierçons) โดยมี eaux-de-vie มากกว่า 1,200 ชนิด ซึ่งบางชนิดบ่มยาวนานกว่า 100 ปี คลิกเพื่อดูรายละเอียดเพิ่มเติม

คอนญักไม่ใช่แค่เครื่องดื่ม แต่คือ งานศิลป์ในรูปของสุรา ที่สะท้อนประวัติศาสตร์ ศาสตร์แห่งการกลั่น และรสนิยมที่ลุ่มลึก

หากคุณกำลังมองหาเครื่องดื่มที่ ซับซ้อน ละเมียด และคู่ควรกับค่ำคืนพิเศษ – Cognac อาจกลายเป็นเครื่องดื่มโปรดใหม่ของคุณ

คลิ๊กเพื่อดู คอนญัก (Cognac) ทั้งหมด